Cukrzyca Cukrzyca typu 2 może mieć wiele przyczyn. Jedną z nich jest przeciążenie żelazem powodujące cukrzycę brunatną – hemochromatozę. Hemochromatoza nie bez powodu jest nazywana także cukrzycą brązową lub brunatną. Jeśli masz więc cukrzycę typu 2, warto sprawdzić, jaka jest jej prawdziwa przyczyna. Dzięki temu zyskasz szansę na rozpoczęcie odpowiedniego leczenia. Co się dzieje, gdy żelazo kumuluje się w organizmie? Hemochromatoza polega na odkładaniu się żelaza w organach i tkankach – w tym w trzustce. Zgromadzony pierwiastek jest groźny i prowadzi do powolnego niszczenia komórek. W konsekwencji może wystąpić nie tylko cukrzyca, ale też marskość wątroby, kłopoty hormonalne, niepłodność czy choroby stawów. Dobrze więc poznać przyczynę cukrzycy, co pozwoli poprawić stan zdrowia i zapobiec dalszym powikłaniom. Jak nadmiar żelaza wpływa na wystąpienie cukrzycy typu 2? Dokładny mechanizm nie został poznany, jednak istnieje kilka różnych hipotez. Zbyt wysoki poziom parametrów gospodarki żelazem ma wpływ na produkcję insuliny i jej wydzielanie w trzustce. Nadmiar żelaza może również wzmagać produkcję groźnych wolnych rodników, które powodują słabszą utylizację glukozy w mięśniach. Wzmagają one również produkcję glukozy w wątrobie, co może prowadzić do insulinooporności [1]. Czy wiesz, że…? Badania dowodzą, że osoby z podwyższonym poziomem ferrytyny i żelaza we krwi są narażone na rozwój cukrzycy w typu 2 w większym stopniu niż osoby, u których poziom żelaza jest prawidłowy. Problem ten dotyczy także ciężarnych – narażonych na cukrzycę ciążową [4]. Nieprawidłowy, zbyt wysoki poziom żelaza powoduje także podwyższone ryzyko powikłań – cukrzycowej choroby nerek (nefropatii) [1]. Skąd nadmiar żelaza w organizmie? Nadmiar żelaza pojawia się wtedy, gdy mechanizm regulujący jego równowagę zawodzi. Ogromną funkcję pełni w tym mechanizmie białko HFE. Jego rolą jest blokowanie dostępu nadmiernej ilości żelaza do tkanek i narządów. Jeśli białko to nie jest zbudowane prawidłowo, nie może dobrze działać. W konsekwencji żelazo gromadzi się w organach i sukcesywnie je niszczy. Błędy w budowie białka HFE są natomiast związane z mutacjami w genie HFE. Wczesna diagnoza przyczyny cukrzycy jest bardzo ważna Jeśli przyczyną cukrzycy typu 2 jest hemochromatoza, wcześniejsze leczenie może nie być wystarczające. Gdy parametry żelaza we krwi są znacznie podwyższone, niezbędne jest rozpoczęcie terapii mającej na celu obniżenie ich poziomu. Leczenie to przede wszystkim wykonywanie upustów krwi. Dodatkowo pomocne (ale sama dieta nie wystarczy) jest ograniczenie produktów wzmagających przyswajanie żelaza z jelit. Chodzi przede wszystkim o czerwone mięso, witaminę C czy alkohol. Czy wiesz, że…? Rozpoczęcie leczenia pomoże poprawić kontrolę nad poziomem glukozy [3]. Zmniejszy też ryzyko wystąpienia dalszych postępów choroby i powikłań, w tym raka wątrobowokomorkowego. Diagnostyka wcale nie jest trudna Żeby sprawdzić, czy masz zmiany w genie HFE powodujące gromadzenie żelaza w organach, wystarczy wykonać badanie DNA. Ważne! Badanie DNA powinno się przeprowadzić szczególnie wtedy, gdy cukrzyca wystąpiła po 30. roku życia i gdy szybko pojawiła się też insulinooporność [2]. Czy badanie DNA jest bezpieczne? Test DNA realizowany jest na podstawie wymazu z policzka, co jest szybkie, bezbolesne i bardzo proste. Próbkę można pobrać samodzielne w domu, a następnie odesłać bezpłatnym kurierem do laboratorium. Wynik dostępny jest w ok. 14 dni roboczych. Takie badanie wystarczy wykonać raz w życiu, ponieważ badane fragmenty DNA są niezmienne. Rezultat jest ponadto niezależny od innych czynników, m.in. stanu zdrowia, stylu życia czy używanych leków. Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej, napisz do naszego eksperta! Źródła: [1] D. K. Moczulski, W. Grzeszczak, B. Gawlik, Role of Hemochromatosis C282Y and H63D Mutations in HFE Gene in Development of Type 2 Diabetes and Diabetic Nephropathy, “Diabetes Care” 2001, 24 (7). [2] J. Halsall, I. McFarlane, J. Luan, T. M. Cos, N. J. Wareham, Typical type 2 diabetes mellitus and HFE gene mutations: a population-based case-control study, “Human molecural Genetics” 2003, 12, 12. [3] EASL, EASL practical guidance for HFE hemochromatosis, “Journal of Hepatology” 2010, vol. 53, 3–22. [4] M. Afkhami-Ardekani, M Rashidi, Iron status in women with and without gestational diabetes mellitus, “Journal of diabetes and its complications” 2009, 23, 3, 194–198.
