Uprawiasz sport i martwi Cię poziom żelaza?Zanim sięgniesz po suplementy, przeczytaj poniższy tekst!Dlaczego prawidłowy poziom żelaza jest ważny dla sportowca?Prawidłowe funkcjonowanie organizmu w warunkach wysiłkowych zapewnia żelazo, dzięki któremu tlen jest transportowany do wszystkich komórek [1]. Do mięśni tlen doprowadzają czerwone krwinki (hemoglobina), do czego żelazo jest konieczne. Podczas wysiłku fizycznego zapotrzebowanie na tlen zwiększa się. Zwiększa się również utrata żelaza z potem i moczem. Zawodowi sportowcy monitorują poziom żelaza, dostosowując dietę i suplementację do aktualnego zapotrzebowania. Robią to jednak zawsze pod opieką specjalisty.Wiele osób uprawiających sport amatorsko ma poczucie skazania na anemię i niedobór żelaza. Kiedy ich osiągnięcia sportowe się nie poprawiają, problemów szukają właśnie w zbytniej utracie tego pierwiastka. Aby temu zapobiec, bez konsultacji z lekarzem i bez badań laboratoryjnych, sięgają po preparaty z żelazem…Istnieje również przekonanie, że takie preparaty należy spożywać nie tylko ze względu na ryzyko niedoboru, ale także aby zwiększyć swoją wydolność mięśniową, siłę i wytrzymałość. Spożywanie dodatkowych ilości żelaza ma poprawić kondycję, wyniki sportowe i sprawić, że zmęczenie podczas treningu będzie mniejsze. Czy jednak faktycznie tak jest?Przeciążenie żelazem – dla sportowca jeszcze gorsze niż anemia!Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że żelazo również można przedawkować, a jego nadmiar jest niezwykle szkodliwy. W związku z tym po suplementy z żelazem można sięgać tylko w przypadku stwierdzonego niedoboru, a uzupełnianie żelaza powinno odbywać się pod opieką lekarza lub dietetyka klinicznego. Dlaczego? Nadmierne dostarczenie żelaza, a w szczególności suplementacja, może doprowadzić do przeciążenia żelazem. Również u sportowców! Jeżeli żelaza w formie ferrytyny jest zbyt dużo, jego nadmiar zaczyna odkładać się w narządach i powodować toksyczne reakcje. Nagromadzone żelazo powoli niszczy komórki poszczególnych narządów – mogą zostać zniszczone m.in. wątroba (marskość i rak wątroby), trzustka (cukrzyca typu 2), stawy (zwyrodnienia) czy serce (niewydolność serca).Objawy przeciążenia żelazem – osłabienie, bóle mięśni i stawówPoczątkowo nadmiar żelaza może dawać podobne objawy jak niedobór. Pojawiają się przewlekłe zmęczenie, brak energii, bóle mięśni czy stawów – odbierające przyjemność z treningów, obniżające sprawność i kondycję. Objawy te mogą skłaniać do przyjmowania jeszcze większych ilości żelaza. W takiej sytuacji zmęczenie nie przejdzie, a objawy będą się pogłębiać. Mogą wystąpić również kolejne: częste infekcje, ogólne osłabienie. Następne dochodzą objawy zniszczenia narządów, w tym wspomniane choroby wątroby, ale również np. niepłodność czy impotencja.Nierozsądne jest rutynowe stosowanie żelaza w postaci suplementów: nadmiar jest tak samo szkodliwy jak niedobór. Istnieje ryzyko, że samodzielne leczenie się suplementami żelaza nie rozwiąże prawdziwych przyczyn zmęczenia odczuwanego przez sportowca lub innych problemów związanych z nieodpowiednim odżywianiem i bardziej zaszkodzi, niż pomoże [2].Wiele osób ma genetyczną skłonność do przeciążenia żelazem, nawet o tym nie wiedząc – powinny one szczególnie uważać na każdą dodatkową ilość żelaza1 na 8 osób jest nosicielem genu, który odpowiada za najczęstszą chorobę genetyczną – hemochromatozę. W przebiegu hemochromatozy organizm wchłania każdą ilość żelaza i zbiera go w „magazynach”, przede wszystkim w wątrobie. W pewnym momencie dochodzi do przeciążenia magazynów, a żelazo zaczyna być toksyczne.Mało kto jest świadomy obecności tej genetycznej skłonności do gromadzenia żelaza. Jednak jeżeli występuje, dodatkowa suplementacja lub dieta bogata w żelazo są bardzo niebezpieczne. Bez poznania swoich genów nie można być pewnym, czy nie ma ryzyka choroby, a co za tym idzie – czy suplementacja żelazem nie jest szczególnie szkodliwa.Uprawiasz sport? Sprawdź, czy potrzebujesz większej ilości żelaza!Nie zmieniaj nawyków żywieniowych i nie wprowadzaj dodatkowych suplementów bez pewności, że ich potrzebujesz. Najpierw sprawdź, czy Twój poziom żelaza i ferrytyny faktycznie jest zaniżony. Jeśli jest obniżony – skonsultuj wyniki z lekarzem i lecz się pod jego kontrolą. Natomiast jeśli jest zawyżony, w pierwszej kolejności sprawdź, czy nie jesteś jedną z osób w grupie ryzyka przeciążenia tym pierwiastkiem. Wykonaj proste badanie genetyczne, które da Ci pewną odpowiedź i szansę na wprowadzenie działań zaradczych. Leczenie nadmiaru żelaza polega bowiem nie tylko na wykluczeniu jego zwiększonych ilości z diety.Najważniejsze jest pozbycie się ilości już nagromadzonych. W tym celu wprowadza się odpowiednie leczenie. Jeżeli nie doszło jeszcze do uszkodzenia narządów, po obniżeniu poziomu żelaza (i ferrytyny) do bezpiecznego poziomu uczucie zmęczenia i osłabienia powinny zniknąć, a pacjent wrócić do swojej dawnej aktywności i kondycji. Bardzo ważny jest również fakt, że utrzymywanie żelaza na odpowiednim poziomie, zapobiega rozwojowi niebezpiecznych chorób.Jak wykonać badanie genetyczne? To prostsze niż myśliszZadzwoń pod numer: 665 761 161 – nasza konsultantka medyczna umówi Cię na dogodny termin i odpowie na wszelkie pytania dotyczące badania na hemochromatozę. Hemochromatoza jest chorobą genetyczną, więc diagnozę potwierdzającą można postawić na podstawie wyniku badania genetycznego (w kierunku zmian w genie HFE). Tylko to badanie pozwala w 100% wykluczyć hemochromatozę jako powód chronicznego zmęczenia. Test DNA realizowany jest na podstawie wymazu z policzka, co jest szybkie, bezbolesne i bardzo proste. Próbkę można pobrać samodzielne w domu, a następnie odesłać bezpłatnym kurierem do laboratorium. Wynik dostępny jest od 5 do 15 dni roboczych. Takie badanie wystarczy wykonać raz w życiu, ponieważ badane fragmenty DNA są niezmienne. Rezultat jest ponadto niezależny od innych czynników, m.in. stanu zdrowia, stylu życia czy używanych leków. Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej, napisz do naszego eksperta!Źródła:[1] M. Dymkowska-Malesa, Z. Walczak, Suplementacja w sporcie, „Nowiny Lekarskie” 2011, 80, 3, 199–204[2] ŻYWIENIE SPORTOWCÓW Praktyczny poradnik zdrowia i odżywiania sprzyjającego wysokiej formie. opracowany przez Grupę Roboczą ds. Żywienia przy Międzynarodowym Komitecie Olimpijskim w oparciu o ustalenia zawarte podczas Międzynarodowej Konferencji Uzgodnieniowej zorganizowanej w siedzibie MKOl w Lozannie w czerwcu 2003 r.
