Zespół przewlekłego zmęczenia Poczucie braku sił, długotrwałe zmęczenie, osłabienie a nawet depresja – powodem może być nadmiar żelaza. Przewlekłe zmęczenie, brak energii, osłabienie. Te objawy dotykają coraz większej liczby osób. Zespół chronicznego zmęczenia może mieć wiele powodów, m.in. stres. Mało kto zdaje sobie jednak sprawę, że przyczyny złego samopoczucia mogą być poważniejsze. Jedną z nich jest długotrwały nadmiar żelaza. Zespół przewlekłego zmęczenia – czy dotyczy również Ciebie? Zespół przewlekłego/chronicznego zmęczenia (ang. Chronic Fatigue Syndrome) objawia się brakiem energii, głębokim zmęczeniem, a nawet wyczerpaniem („zasypianie na stojąco”). Oprócz tego mogą wystąpić zaburzenia funkcji poznawczych (czyli tzw. zmęczenie psychiczne), kłopoty ze snem, ból, zaburzenia układu autonomicznego i inne symptomy nasilające się po wysiłku [1]. Jeśli cierpisz na ZPZ, masz wrażenie, że sen czy wypoczynek zupełnie nie pomagają. Inne możliwe objawy obejmują również spadek apetytu, zawroty głowy czy nudności. Czy wiesz, że …? Chorobę można rozpoznać, gdy przez okres co najmniej 6 miesięcy występuje uczucie stałego lub nawracającego zmęczenia, niewystępujące uprzednio, o ściśle określonym początku dolegliwości w czasie, niezwiązane z długotrwałym wysiłkiem, nieustępujące mimo odpoczynku, i w istotny sposób wpływające na aktywność zawodową, społeczną i indywidualną chorego (…) [2]. Warto jednak pamiętać, że każdy przypadek jest inny. Schorzenie częściej dotyka kobiet (ok. 70% zdiagnozowanych osób), ale może to wiązać się z tym, że kobiety chętniej szukają porady u specjalisty. Kłopot dotyczy więc niestety także mężczyzn. Powody chronicznego zmęczenia Na wystąpienie chronicznego zmęczenia u coraz większej liczby osób wpływa wiele czynników. Chodzi m.in. o czynniki środowiskowe, czyli zanieczyszczenie powietrza, stres, konflikty, niezdrową dietę i brak czasu na regenerację organizmu. Niestety przyczyny tego problemu zdrowotnego mogą być też poważniejsze. Zmęczenie jest często jednym z pierwszych objawów np. zakażeń wirusowych, dysfunkcji neurologicznych czy chorób tarczycy. Brak energii nierzadko wiąże się także z nadmiarem żelaza i chorobą genetyczną – hemochromatozą. Postawienie prawidłowej diagnozy jest kluczowe i pozwala rozpocząć skuteczne leczenie, a w konsekwencji – odzyskać energię, motywację i siły. Jeśli za zmęczenie odpowiada hemochromatoza, szybkie rozpoczęcie terapii pozwala uniknąć poważnych powikłań. Nadmiar żelaza jest naprawdę niebezpieczny Przy hemochromatozie żelazo kumuluje się w tkankach i narządach. To bardzo reaktywny pierwiastek, a jego nadmiar prowadzi do stresu oksydacyjnego oraz sukcesywnego niszczenia komórek. W konsekwencji organizm narażony jest na poważne powikłania, m.in. cukrzycę, marskość wątroby, niepłodność czy choroby stawów. Czy wiesz że…? Pierwsze objawy hemochromatozy to złe samopoczucie, zmęczenie [3], uczucie przewlekłego znużenia [4], ogólne osłabienie [5] czy astenia [6]. Ze względu na to, że objawy te są niespecyficzne – często są ignorowane lub mylone z innymi chorobami. Wielu chorych zrzuca te problemy na stres, niewyspanie czy przepracowanie. Tymczasem postawienie prawidłowej diagnozy już na tym etapie jest bardzo ważne, ponieważ w przeciwnym wypadku schorzenie nadal będzie się rozwijać. Wczesna diagnoza hemochromatozy – zatrzymanie choroby i cofnięcie wielu objawów jest możliwe Masz objawy typowe dla zespołu chronicznego zmęczenia? Dobrze już teraz sprawdzić, czy nie są związane z hemochromatozą. To najczęstsza choroba genetyczna, która może dotykać nawet 1 na 200 osób [5]. Jeśli już teraz choroba zostanie wykryta, a leczenie rozpoczęte – masz szansę ochrony przed powikłaniami, m.in. cukrzycą czy rakiem. Co ważne, leczenie umożliwia też cofnięcie objawów, odzyskanie sił i powrót do ulubionych aktywności. Terapia polega na działaniach mających na celu obniżenie poziomu żelaza. Przy hemochromatozie wykorzystuje się upusty krwi – które są metodą naturalną i w większości przypadków całkowicie bezpieczną. Niestety sama zmiana diety nie ma dużego wpływu na zmniejszenie poziomu żelaza. Źródła: [1] Ł. Sokołowski, N. Ukleja-Sokołowska, M. Kozakiewicz, P. Zalewski, Immunologiczne podłoże zespołu przewlekłego zmęczenia, „Alergia Astma Immunologia” 2016, 21 (4). [2] M. Wiszniewska, J. Walusiak, T. Wittczak, C. Pałczyński, Zespół przewlekłego zmęczenia i jego znaczenie w medycynie pracy, „Medycyna Pracy” 2005, 56(5), s. 387-394. [3] K. Sikorska, Nadmierne gromadzenie żelaza w organizmie – realne zagrożenie dla zdrowia człowieka?, „Kosmos problemy nauk biologicznych” 2014, 63, nr 3. [4] K. Sikorska, K. P. Bielawski, T. Romanowski, P. Stalke, Hemochromatoza dziedziczna – najczęstsza choroba genetyczna człowieka, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2006, nr 60. [5] M. Hartleb, J. Pająk, P. Paleń, K. Roj, Wrodzona hemochromatoza, „Przegląd gastroenterologiczny” 2007, 2 (2). [6] K. Derc, M. Grzymisławski, G. Skarupa-Szabłowska, Hemochromatoza pierwotna (Primary hemochromatosis), „Gastroenterologia Polska” 2001, 8 (2), 181-188.
